Vương triều Lý được xác lập (1010-1225) đã mở ra một trang mới của lịch sử nước nhà. Đó là thời Lý của quốc gia phong kiến độc lập, hoàn thành một cuộc đấu tranh bền bỉ, kiên cường của dân tộc ta sau một ngàn năm bắc thuộc.

Hưng Hà có diện tích trên 200km2, nằm phía Bắc tỉnh Thái Bình, dân số trên 25 vạn người, được phân bổ ở 35 xã, thị trấn. Với 3 con sông lớn: Sông Hồng, sông Luộc và sông Trà bao bọc đã tạo nên một vùng đất phì nhiêu, màu mỡ với những cánh đồng phẳng lỳ, thẳng cánh cò bay làm cho làng quê Hưng Hà ...

Trong 12 sứ quân của thời kỳ phong kiến cát cứ, sứ quân Trần Lãm vùng Kỳ Bố Hải Khẩu (Thành phố Thái Bình) là một sứ quân có thế lực mạnh.

Trải qua hàng nghìn năm lịch sử, người dân Thái Bình đã tạo dựng hàng ngàn di sản văn hoá, đó là sự kết tinh của sức lao động, tâm hồn và trí tuệ của bao thế hệ kế tiếp nhau trên vùng đất này.

Bảo tàng Thái Bình có chức năng nghiên cứu, sưu tầm, kiểm kê, bảo quản và trưng bày các tài liệu hiện vật về lịch sử mảnh đất và con người Thái Bình qua các chặng đường lịch sử

Các di tích lịch sử trên địa bàn Thái Bình còn lại đến nay, được xây dựng hoặc trùng tu lại nhiều nhất dưới triều Nguyễn, triều đình phong kiến cuối cùng ở Việt Nam.

Đình La Uyên được gọi theo tên làng, thuộc làng La Uyên - xã Minh Quang, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình. Từ Thành phố Thái Bình đi theo quốc lộ 10 về phía Nam Định, đến gần ngã tư La rẽ tay phải vào thôn La Uyên, Đình nằm cạnh đường liên xã, cách Trung tâm Thành phố khoảng 8km về phía Tây

Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng vào những năm đầu Công Nguyên (40-43), không xuất phát từ Thái Bình (quê của Hai bà cũng không ở Thái Bình), nhưng các di tích lịch sử phản ánh về cuộc khởi nghĩa này ở Thái Bình có rất nhiều vị tướng lĩnh quê ở Thái Bình cùng tham gia cuộc khởi nghĩa.

Các di vật khảo cổ gồm những mũi tên đồng được tìm thấy ở ven sông Luộc thuộc huyện Hưng Hà, những hiện vật đồng thau ở Quỳnh Xá, huyện Quỳnh Phụ; Cùng những lưỡi rùi, lưỡi giáo ở nhiều nơi trong tỉnh, mặc dù không nhiều nhưng cũng có thể xếp Thái Bình vào phạm vi phân bố của nền Văn hoá Đông Sơn.

Trong lịch sử khoa bảng của các triều đại phong kiến Việt Nam, theo thống kê chưa đầy đủ, Thái Bình có 111 vị đỗ Tiến sĩ (xem thêm chương Giáo dục)

Lý Bí (Lý Nam Đế) là nhân vật lịch sử được thờ tự ở Thái Bình cùng với lưu niệm khá nhiều sự kiện lịch sử trong các di tích ở Thái Bình. Các di tích thờ tự và lưu niệm ông cũng rất đa dạng và phong phú như: Đình, đền, miếu, chùa..

Đình Đông Linh(An Bài, Quỳnh Phụ) lưu niệm Phạm Bôi, khai quốc công thần, vị tướng có nhiều công dưới vương triều Lê.

Thái Bình là đất phát tích và hưng nghiệp nhà Trần. Trong sự nghiệp dựng nước và giữ nước của vương triều Trần, người dân Thái Bình đã đóng góp nhiều công sức trong buổi đầu dựng nghiệp và xây dựng một vương triều Trần thịnh trị.

Trong 2176 di tích lịch sử hiện còn ở Thái Bình, có khoảng gần 18% là di tích kiến trúc nghệ thuật. Trong các di tích đó, có khoảng 20% là di tích kiến trúc nghệ thuật thời Lê, còn lại là di tích thời Nguyễn.. Các di tích kiến trúc nghệ thuật được thể hiện, rất đa dạng đình, chùa, đền, miếu, từ ...

A Sào thời Trần là trung tâm của Hương A cảo nằm cạnh sông Hóa nay là huyện Quỳnh Phụ, tỉnh Thái Bình. Là thái ấp của An Sinh Vương – Trần Liễu phụ thân của Hưng Đạo Đại Vương.

Các di tích khảo cổ thời Tiền sử có liên quan đến đời sống xã hội và các làng nghề thủ công truyền thống được phân bố nhiều ở các vùng ven sông Luộc, sông Hồng, sông Hoá và vùng ven biển Thái Thụy

Ở Thái Bình có rất nhiều di tích lịch sử cách mạng in dấu một thời kỳ cách mạng hào hùng của dân tộc. Các chi bộ Đảng, các chiến sĩ cách mạng luôn chọn những di tích lịch sử (đình, chùa, miếu, từ đường) làm nơi ẩn náu và tổ chức hoạt động.